پیچ گوشتی ها رایجترین تکنولوژی مورد استفاده برای بستن پیچ ها هستند. بر خلاف سایر تکنیک های اتصال مانند جوشکاری یا چسب، اتصال با پیچ می تواند بدون هیچ آسیبی ایجاد شود. انتقال نیرو به پیچ از طریق اتصال مثبت انجام می شود. به همین دلیل، هر پیچ نیازمند یک قطعه مناسب بشکل یک پیچ گوشتی، آچار آلن یا بوکس است.
مقطع های کلاسیک دو یا چهارسو بطور رایج استفاده می شوند، درست همانند مقاطع جدیدتر گشتاورس و گشتاورس پلاس. بسیاری از انواع مقاطع دیگر نیز وجود دارند. یکی از کامل ترین محصولات پیچ گوشتی که شامل مقاطع مختلف می باشد ست پیچ گوشتی Wiha می باشد که برای خرید آن می توانید در سایت جستجو کنید یا روی لینک مشخص شده کلیک کنید:
مقطع دوسو یا شیاری اولین مقطعی بود که برای پیچ ها استفاده شد و همچنان بسیار محبوب است. یک شیار ساده می تواند گیرنده تیغه ابزار (پیچ گوشتی) باشد. اما بدلیل عدم متمرکزسازی، ابزار همواره ممکن است از روی شیار سُر بخورد. و این موضوع باعث می شود این مقطع برای پیچ ماشینها نامناسب باشد. یک مشکل دیگر لبه های تیز آن است، که ممکن است به آسیب دیدگی منجر گردد.
اعمال نیرو تنها روی دو لبه متقابل قُطری انجام می شود، و در نتیجه، این شیار برای انتقال گشتاور های بالا چندان مناسب نیست.
دو شیار ضربدری این مقطع را می سازند. در مقایسه با حالت دوسوی کلاسیک، گونه چهارسو دارای ویژگی های بهتری برای پیچ است، زیرا اعمال نیرو در چهار گوشه اتفاق می افتد و در نتیجه، پیچ کاری را تسهیل می نماید. علیرغم این مسئله، اعمال یک نیروی نسبتأ کوچک احتمال این خطر را دارد که کرنش بالای ابزار و پیچ در یک ناحیه کوچک منجر به آسیب هر دو شود. نیروی لغزش یا سر خوردن روی ابزار اثر می گذارد و آن را به خارج از پیچ می راند. این نیرو توسط کاربر، از طریق اعمال نیروی مضاعف تماسی کنترل می شود.
مقطع چهارسو عمومأ با مقطع پوزیدرایو اشتباه گرفته می شود، و این باعث آسیب دیدگی و فرسودگی سریعتر پیچ و پیچ گوشتی در صورت استفاده نادرست می شود.
اعطا کننده پروانه این نوع مقطع، شرکت Phillips Screw Company است.
مقطع پوزیدرایو تکامل یافته مقطع چهارسو است. دو ضربدر متقاطع این مقطع را می سازند. اما با این حال، ضربدر دوم باریکتر است و عمق کمتری دارد. هر چند که محاسن پیچ بیشتر شده اند، اما مقطع پوزیدرایو همچنان مشکل مقطع معمول چهارسو را دارد، نیروی لغزش.
مقطع پوزیدرایو عمومأ با مقطع چهارسو اشتباه گرفته می شود، و این باعث آسیب دیدگی و فرسودگی سریعتر پیچ و پیچ گوشتی در صورت استفاده نادرست می شود.
اعطا کننده پروانه این نوع مقطع، شرکت Phillips Screw Company است.
تورکس یک مقطع موجی ستاره ای شکل است که شش پر دارد. در مقایسه با مقطع کلاسیک، تورکس را می توان برای پیچ های با گشتاور بالاتر بدون آسیب دیدگی پیچ و تیغه استفاده کرد. بواسطه نیروهای شعاعی پایین، طول عمر ابزار و پیچ هر دو افزایش پیدا می کند. نیروهای شعاعی پایین، نتیجه شکل موازی مقطع و زاویه رانش 15 درجه هستند. با این شکل هندسی، هیچ گونه تمرکز تنش وجود نخواهد داشت.
تورکس نیاز به هیچ نیروی تماسی ندارد. بعلاوه، خطر لغزش نیز وجود ندارد، چیزی که در این پروفایل شیاری مشاهده می شود بدین معناست که گشتاور بسیار بیشتری اعمال می شود و در عین حال، مقدار مشابهی از نیروی تماسی اعمال می گردد.
باید تفاوت های میان تورکس و تورکس پلاس را مد نظر داشت: ابزار تورکس می تواند یک پیچ تورکس پلاس را ببندد اما بدلیل پسزنی شدید، این منجر به فرسوده شدن هر دو می گردد.
شرکت پشتوانه آن، Acument Global Technologies است.
تورکس پلاس نیز همانند تورکس یک مقطع ستاره ای شکل با شش پر است، اما پرها بجای آنکه گرد باشند، تیز هستند. توزیع گسترده نیرو بدان معناست که نیروهای آسیب زننده ایجاد نمی شوند. در قیاس با تورکس کلاسیک، گشتاور های بالاتری نیز می توانند به واسطه سطح مقطع بالاتر انتقال یابند.
شرکت مربوطه، Acument Global Technologies است.
تورکس ضد لغزش یک مقطع ایمن است که ویژگی هایی همانند مقطع کلاسیک تورکس دارد. تنها تفاوت آنست که ابزار دارای حفره ای در وسط برای جلوگیری از بازی کردن پیچ است.
شرکت سازنده، Acument Global Technologies است.
مقطع رأس مثلثی نیز یک مقطع ایمن است که مثلأ در خطوط راه آهن استفاده می شود. این نوع مقطع بندرت مورد استفاده قرار می گیرد. شکل آن همانند یک مثلث متساوي الاضلاع است که زوایای 60 درجه دارد. بواسطه سطح کوچک اعمال نیرو، از آن نمی توان برای گشتاور های بالا استفاده کرد. همچنین، بازوی اهرم نیز بسیار کوچک است، و کاربر باید نیروی بیشتری را بمنظور پیچیدن پیچ اعمال کند.
رأس مربعی یا رابرتسون در اروپا کاملأ منسوخ شده است، اما در آمریکا بسیار محبوب است. برقکاران از آن برای باز کردن اتاقک های تابلو برق استفاده می کنند. چهار سطح آن متقاطع یکدیگر هستند و اضلاع متقابل، موازی اند. بواسطه سطح کوچک اعمال نیرو، از آن نمی توان برای گشتاور های بالا استفاده کرد. همچنین، بازوی اهرم نیز بسیار کوچک است.
هکس یکی ازشناخته شده ترین و پرکاربرد ترین مقاطع است که دارای شکل شش وجهی است و هر یک زاویه 120 درجه نسبت به سایرین دارد. اما در ارتباط با انتقال نیرو کارکرد چندان خوبی ندارد، زیرا تمرکز تنش بسیار بالاست و می تواند منجر به تغییر شکل پیچ شود.
این یک پروفایل ایمن است که مانع از لغزش پیچ ها می گردد. بر خلاف شش وجهی داخلی متداول، مقطع شش وجهی ضد لغزش دارای حفره ای است که در رأس پیچ ابزار منطبق قرار می گیرد. ابزار تنها به این روش می تواند داخل مقطع پیچ شود. در غیر این صورت، ویژگی های آن همانند شش وجهی کلاسیک خواهد بود.
مقطع دوازده وجهی دارای دوازده دندانه کوچک است که هر یک ریزتر از دندانه های تورکس است. بواسطه این دوازده دندانه، توزیع نیرو مناسب است. همانند مقطع تورکس، سطح اعمال نیروی بالایی وجود دارد که امکان انتقال گشتاور بالایی را می دهد.
این مقطع همچنان در صنعت خودروسازی کاربرد زیادی دارد، زیرا در آن نیروهای کشسانی بالایی باید انتقال یابند و از لغزش نیز جلوگیری شود.
بواسطه شیارهای ریز و ارتباط مثبت با رأس پیچ، مقطع دوازده وجهی مشکلی دارد، هر گونه خاک گرفتگی و آلودگی می تواند اثر مخرب روی کارکرد دندانه ها داشته باشد. پس، رسوبات نباید وارد شوند.
مقطع تورک ست شامل چهار لبه است که دارای انحراف نامتقارن نسبت به مرکز هستند. این یک مقطع ایمن است و از لغزش جلوگیری می کند. این مقطع عمدتأ در صنایع هوافضا استفاده می شوند.
سازنده آن شرکت Phillips Screw Company است.
یک مقطع ایمن با سه لبه. بواسطه طرح نامتعارف، این مقطع از لغزش جلوگیری می کند. اساسأ در لوازم خانگی و صنایع هوافضا از آن استفاده می شود.
سازنده آن شرکت Phillips Screw Company است.
این یک مقطع ایمن با دو “چشم” است. مقطع اسپنر بندرت در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. انتقال نیرو با تمرکز بالای تنش همراه است. مقطع اسپنر برای انتقال گشتاور بالا مناسب نیست.
این یک مقطع پنج لبه بشکل گُل است که معمولأ در ساخت گوشی های تلفن همراه استفاده می شود. اندازه های PL1 (0.8 mm), PL4 (1.2 mm) و PL5 (1.5 mm) رایج هستند. این مقطع هیچ مزیت فنی نسبت به سایر پیچ ها ندارد اما برای جلوگیری از شل شدگی پیچ استفاده می شود.
این یک مقطع تورکس پلاس است با پنج لبه (بجای شش لبه) و حفره ای برای محافظت از شل شدگی پیچ. این پیچها نمی توانند با هیچ ابزار رایج دیگری باز شوند.
مقطع Y که با عنوان مقطع سه نقطه یا ترایگرام نیز شناخته می شود، برای جلوگیری از دسترسی به قسمت داخلی دستگاه استفاده می شود. مثلأ برای محافظت از باتری های آیفون از نسل سوم به بعد. ویژگی آن، سه بالچه است که در مرکز به هم میرسند. اندازه های معمول Y 2.0, Y 2.5, Y 3.0, Y 4, Y 5 و Y 6 هستند.
بر خلاف بیشتر مهره های دیگر، مهره شیاردار دارای شکل دایره ای بجای شش ضلعی است. مهره شیاردار نام خود را از دو شیار متقابل از قسمت نوک مهره به عاریه گرفته است. هدف از بکارگیری آن ها وارد کردن یک مهره باز کن است. مهره های شیاردار محافظت در برابر دسترسی غیر مجاز را فراهم می کنند، زیرا باز کردن آن ها بدون پیچ گوشتی مخصوص دشوار است. مهره های شیاردار معمولأ در صنایع الکتریکی، مهندسی مکانیک و ساخت وسائل نقلیه استفاده می شوند.
پیچ های SIT دارای کیفیت بسیار بالایی هستند. یک رأس نامتقارن از گشتاور پایین و در نتیجه سرعت بالا اطمینان حاصل میکند. یک نیروی جداکننده کوچک را در اینجا داریم بخصوص برای پیچ هایی در نواحی تنگ. در مقایسه با تورکس، مزیت این مقطع آنست که پیچ بخوبی به لبه پیچ گوشتی می چسبد و در نتیجه کار با آن آسان است. این سازگاری مناسب به معنای حداقل فرسایش است.
مقطع SL/PZ ترکیبی است از یک پروفایل دو سو و یک پوزیدرایو. این مقطع همچنین با عناوین Xeno SL/PZ یا PlusMinus/Pozidriv نیز شناخته می شود. بعلاوه، از این مقطع برای پیچ های ترمینال PlusMinus که در رله ها، جعبه فیوزها، تابلو ها و ترمینال ها کاربری دارند، استفاده می شود. این مقطع ترکیبی منجر به حداقل سازی لغزش و افزایش نیروی گشتاور می شود.
مقطع SL/PH با عناوین Xeno SL/PH یا PlusMinus/Phillipsنیز شناخته می شود. از آن برای پیچ های ترمینال PlusMinus که در رله ها، جعبه فیوزها، تابلو ها و ترمینال ها کاربری دارند، استفاده می شود. این مقطع ترکیبی منجر به حداقل سازی لغزش و افزایش نیروی گشتاور می شود.
ابزارهای برند wiha را می توانید از فروشگاه آسان صنعت تهیه فرمائید. این شرکت نماینده wiha در ایران بوده و ابزارهای دستی این برند را تامین می کند.
برگرفته از :https://www.wiha.com/int/en/service/knowledge/screw-profile-guide/
